Phân Biệt Ren Hệ Inch Và Hệ Mét

Chắc hẳn chúng ta quá quen thuộc với việc sử dụng các chuẩn ren hệ inch và hệ mét trong kết nối cơ khí. Người sử dụng rất nhầm lẫn giữa hai chuẩn ren này bởi khi đo đường kính ngoài chúng gần như tương tự nhau. Trong bài chia sẻ này tôi sẽ giúp mọi người phân biệt chuẩn ren hệ inch và hệ mét cũng như cách chuyển đổi ren từ hệ inch sang hệ mét.

Các chuẩn kết nối ren thông dụng được sử dụng trên các thiết bị đo : cảm biến áp suất, cảm biến nhiệt độ, cảm biến đo mức nước, đồng hồ áp suất, đồng hồ nhiệt độ… phần lớn đều dùng kết nối ren theo chuẩn hệ inch và hệ mét ( mm ).

Hai tiêu chuẩn kết nối hệ inch và hệ mét khác nhau hoàn toàn về bước ren và đường kính. Tuy nhiên, tại một số kích thướt lại có đường kính ngoài giống nhau gây nhầm lẫn giữa hai chuẩn ren hệ inch và hệ mét ( mm ). Để phân biệt hai chuẩn ren hệ inch và hệ mét chúng ta cần có thiết bị đo hoặc dùng bộ dưỡng đo ren.

Phân Biệt Ren NPT – BSPP – PSPT – Ren Hệ Mét

Kiểu kết nối ren NPT

Ren NPT được dùng nhiều trong dầu khí và các nhà máy điện do các nhà máy này thường dùng các thiết bị của Mỹ . Mỹ chính là nơi sản sinh ra chuẩn NPT phổ biến nhất thế giới hiện nay .

Kiểu kết nối ren NPT – Mỹ

National Pipe Thread được viết tắt thành NPT được dùng trong dầu khí theo tiêu chuẩn của Mỹ với ren dạng côntheo hai dạng.

• Đối với ren ngoài ( male ) : ren sẽ lớn dần từ ngoài vào trong
• Đối với ren trong ( female ) : thì ren sẻ nhỏ dần từ ngoài vào trong

Việc siết chặt mối nối ren phải vừa đủ lực và có thêm một lớp keo để đảm bảo mối nối được kín . Trên thực tế chúng ta thường dùng băng keo non để làm kín môi nối .

Ren NPT có góc 60 độ ( 60o )

Đặc điểm của ren NPT là bước ren có một góc 60o ( độ ) giữa đỉnh và đáy ren & lực được phân bố đều trên tổng số ren của mối nối . Chính vì thế việc siết quá chặt hoặc không có lớp keo bảo vệ sẽ làm hư bước ren , dính ren hoặc rò rỉ áp suất . Chúng ta phải làm kín 2 bước ren để chống xì áp suất , viêc tăng hoặc giảm keo làm kín cũng làm tăng nguy cơ rò rỉ áp suất .

Cách đọc ký hiệu ren NPT 

1/2– 14NPT

•      1/2 : đường kính danh nghĩa của ren

•      14 : có 14 ren trên chiều dài 1 inch

•      NPT : ren National Pipe Taper theo tiêu chuẩn ANSI/ASME B1.20.1-1983

Các chuẩn ren NPT phổ biến

• 1/16 – 27NPT
• 1/8 – 27NPT
• 1/4 – 18NPT
• 3/8 – 18NPT
• 1/2 – 14NPT
• 3/4 – 14NPT
• 1 – 11 1/2NPT
• 1 1/4 – 11 1/2NPT
• 1 1/2 -11 1/2NPT
• 2 – 11 1/2NPT

Hai Kiểu kết nối ren BSP

Kiểu kết nối BSP có hai loại : BSPP và BSPT dù là cùng một chuẩn nhưng lại có sự khác biệt rất lớn mà chúng ta sẽ rất dể nhầm lẫn nếu không nắm vững chi tiết về chuẩn BSP hay NPT .

Chuẩn kết nối BSPP

Kết nối kiểiu BSPP là chữ viết tắt của British Standard Parallel Thread với nguồn gốc từ nước Anh và dùng chung cho các nước khu vực Châu Âu cũng như thuộc địa của Anh . Các quốc gia dùng hàng Châu Âu cũng theo chuẩn này chính vì thế hiện tại chúng ta gần như tiếp xúc rất nhiều với chuẩn BSPP .

Chuẩn kết nối BSPP – Châu Âu

Đây là kiểu kết nối ren thẳng với lực được phân bổ trên vòng đệm giữa khớp nối ren Male ( ren  ngoài hay ren đực ) và khớp nối ren trong Female ( ren trong hay ren cái ) . Vòng đệm này chúng ta còn gọi là lớp Seal chống xì được làm bằng các vật liệu FKM , FFKM , NBR hoặc kim loại … 

Chuẩn kết nối ren BSPP có góc là 55o ( độ ) là loại ren thẳng được dùng phổ biến trên toàn thế giới song song với chuẩn NPT của Mỹ . Chuẩn kết nối BSP cũng có loại ren côn giống như NPT của Mỹ đó chính là chuẩn ren BSPT .

Ren BSPP là ren thẳng có góc đáy ren là 55 độ

Cách đọc ký hiệu ren BSPP 

Pipe thread ISO 228 – G 1/2 A LH

·         Pipe thread : ren ống

·         ISO 228 : tiêu chuẩn ren

·         G : ren BSPP

·         1/2 : đường kính ren

·         A :ren ngoài song song có độ chính xác cao

·         LH : ren trái (nếu ren phải không cần ghi)

Nhưng thực tế chỉ ghi là G 1/2″ . Ký hiệu của ren BSPP thường được ký hiệu bằng chữ G . Ví dụ như : G 1″ , G 1/2″ , G1/4″

Các chuẩn ren BSPP thông dụng

• G 1/16 “
• G1/8 “
• G1/4 “
• G1/2 “
• G1 “
• G 1 1/4 “
• G 1 1/2 “
• G2″
• G2 1/2 “
• G3 “
• G3 1/2 “

Chuẩn kết nối ren BSPT

Chuẩn kết nối BSPT

Chuẩn kết nối BSPT được dùng nhiều tại các nước Châu Á như Nhật Bản , Trung Quốc thuộc họ ren côn như NPT nhưng có góc chân ren là 55o ( độ ) thay vì 60o ( độ ) như ren NPT .

Chuẩn kết nối ren loại BSPT

Chúng ta thường nhầm lẫn cũng như lắp lẫn giữa ren NPT và ren BSPT với nhau dẩn đến trình trạng không khớp hết toàn bộ số ren làm rò rỉ áp suất . Việc lắp lẫn giữa hai loại ren này cũng không có khả năng chịu áp như lắp đúng loại ren .

Bản vẽ chi tiết ren BSPT với góc 55 độ và côn

Ký hiệu của ren BSPP

Ren BSPT được ký hiệu bằng chữ R và có ký hiệu tương tự như của BSPP .

So Sánh Kích Thước Các Loại Ren

Việc đang dùng chuẩn ren nào và xác định được chính xác đó là loại ren nào thì lại là một việc hoàn toàn khác nhau . Dù chúng ta có bản vẽ nhưng do các chi tiết thường có kích thướt gần như nhau nên việc xác định loại ren nào gần như chỉ mang tính tương đối .

Tôi sẽ hướng dẩn mọi người cách chọn các chuẩn kết nối ren thông dụng bằng cách tra bảng kích thướt của từng loại ren . Ở đây tôi chia sẻ bảng tra của hai hệ NPT và BSPP / BSPT.

Bảng tra chi tiết ren BSPP

——————————————————————

Bảng tra chi tiết kích thướt ren BSPT

———————————————

Đối với ren NPT thì chúng ta có bảng tra như sau :

Trong thực tế chúng ta thường nghe nhiều nhất các thuật ngữ như ren 21mm , ren 13mm hay ren 27mm hoặc M10 , M18 … Đó là người ta đã quy đổi từ hệ inch sang milimet theo thực tế sử dụng và cũng cho dể nhớ . Khi tra vào bảng tra chúng thấy đó là một con số gần đúng trên bảng tra cũng như khi chúng ta đo bằng thướt cặp .Chính vì thế chúng ta lại thấy có thêm một hệ ren Mét nữa .

Chuẩn Ren Hệ Mét

Ren hệ mét được dùng rộng rãi tại Việt Nam cũng như các nước khác trên thế giới . Điểm khác biệt giữa ren hệ mét so với ren hệ inch chính là ren hệ mét tính bước ren bằng đơn vị milimet thay vì tính số ren trên đơn vị một inch . Chính điểm khác biệt này mà ren hệ mét và ren hệ inch không bào giờ lắp lẫn với nhau được .

Chúng ta có hai loại ren hệ mét phổ biến : ren thang hệ mét và ren tam giác hệ mét .

Ren tam giác hệ Mét

Ren tam giác hệ mét

Ren tam giác hệ mét có đỉnh ren là một góc 60o ( độ ) và bước ren được tính bằng mm . Bước ren của hệ mét được chia làm bước thô và bước mịn ( tinh ) . Bước ren thộ được dùng trong các ứng dụng cơ bản không cần độ chính xác cao , bước ren mịn ( tinh ) được dùng trong các ứng dụng chính xác cao .

Ren tam giác trong thực tế với

• P là bước ren
• D là đường kính lỗ khoan
• Đơn vị tính bằng mm

Ký hiệu ren tam giác hệ mét 

M10 x 1.25 – 5g6g LH

·         M10 : ren hệ met có kích thước danh nghĩa 10mm

·         1.25 : bước ren 1mm (không cần ghi nếu là bước ren thô)

·         5g : dung sai đường kính trung bình của ren là 5g

·         6g : dung sai đường kính đỉnh ren là 6g

·         LH : hướng xoắn trái (hướng xoắn phải không cần ghi)

M20 x 2 – 6g – 0.63R

·         M20 : ren hệ met có đường kính danh nghĩa 20mm

·         2 : bước ren 2mm

·         6g : dung sai đường kính trung bình và đường kính đỉnh ren là 6g

·         0.63R : bán kính bo tròn nhỏ nhất tại đáy ren

M16 x L4 – P2 – 4h6h (TWO STARTS)

·         M16 : ren hệ met có đường kính danh nghĩa 16mm

·         L4 : bước xoắn 4mm

·         P2 : bước ren 2mm

·         TWO STARTS : ren hai đầu mối

M6 x 1 − 4G6G EXT

·         4G6G EXT : nếu buộc phải soạn thảo bằng chữ in hoa thì thêm EXT để chỉ ren ngoài, INT để chỉ ren trong

MJ6 × 1 − 4h6h

·         MJ : loại ren đặc biệt được dùng trong ngành hàng không

Các loại ren tam giác hệ mét thông dụng 

Ở đây tôi chỉ liệt kê bước ren tam giác mịn ( tinh ) còn bước ren thô tôi sẽ chia sẻ trong một bài viết chi tiết hơn

• M4 x 0.35
• M3 x 0.5
• M5 x 0.5
• M6 x 0.75
• M7 0.75
• M8 0.5
• M8 x 0.75
• M8 x 1
• M9 x 1
• M10 x 0.75
• M10 x 1
• M10 x 1.25
• M11 x 1
• M12 x 0.75
• M12 x 1
• M12 x 1.5
• M14 x 1
• M14 x 1.25
• M14 x 1.5
• M16 x 1
• M16 x 1.5
• M18 x 1
• M18 x 2
• M20 x 1
• M20 x 1.5
• M20 x 2
• M22 x 1
• M22 x 1.5
• M22 x 2
• M24 x 1.5
• M24 x 2
• M26 x 1.5
• M27 x 1.5
• M27 x 2
• M28 x 1.5
• M30 x 2
• M33 x 2
• M36 x 2

Việc tra được các thông số các bước ren giúp nhiều trong việc vẽ Autocad và chọn các kết nối cho phù hợp với từng ứng dụng thực tế .

Ren thang hệ mét

Ren thang hệ mét cũng là một trong các ren được dùng khá phổ biến như ren tam giác nhưng có hình dạng của bước ren là hình thang thay vì hình tam giác .

Ren thang hệ mét

Điểm khác biệt thứ hai giữa ren thang và ren tam giác hệ mét là góc dáy ren của ren thang chỉ 30o ( độ ) thay vì 60o ( độ ) ren tam giác .

Đọc ký hiệu ren thang hệ mét

TR 20 x 3 

TR : ren thang

20 : đường kính

3 : ren trên milimet

Các loại ren thang hệ mét thông dụng 

• TR 8 x 1.5
• TR9 x 1.5
• TR 9 x 2
• TR 10 x 1.5
• TR 10 x 2
• TR 11 x 2
• TR 11 x 3
• TR 12 x 2
• TR 12 x 3
• TR 14 x 2
• TR 14 x 3
• TR 16 x 2
• TR 16 x 3
• TR 10 x 2
• TR 18 x 3
• TR 18 x 4
• TR 20 x 2
• TR 20 x 3
• TR 20 x 4
• TR 22 x 3
• TR 22 x 5

……..

Do có rất nhiều loại ren khác nhau nên sau chiến tranh thế giới thứ 2 người ta muốn quy chuẩn thành một loại ren có thể lắp lẫn nhau chính vì thế lại sinh ra một vài chuẩn ren khác .

Unified Coarse Thread – UNC

UNC là loại ren bước thô được dùng rộng rãi nhất cho các mối ghép có độ bền kéo thấp và yêu cầu tháo lắp nhanh trên các loại vật liệu có độ bền thấp như gang, thép ít carbon, đồng, nhôm.

Unified Fine Thread – UNF

UNF là loại ren bước mịn, được dùng cho những mối ghép yêu cầu độ bền cao hoặc những mối ghép có thành mỏng và khoảng lắp ghép ngắn. Ngoài ra, nhờ góc nâng ren nhỏ, ren UNF còn được trong những trường hợp cần sự  vi chỉnh chiều dài làm việc của ren.

Unified Extra Fine Thread – UNEF

UNEF là loại ren bước cực mịn, được dùng khi chiều dày mối ghép nhỏ hơn chiều dày mối ghép bằng ren UNF.

Ngoài ra, để giảm ứng suất tập trung, đáy của ba loại ren này được bo tròn và cho ra đời dạng ren UNR với kí hiệu tương ứng là UNRC/UNRF/UNREF. Bulong của ba loại ren này vẫn dùng đai ốc UN.

Constant Pitch Series – UN Series

Dạng ren bước không đổi này được dùng khi các dạng ren UNC, UNF và UNEF không đáp ứng được các yêu cầu kỹ thuật khi thiết kế. Nó bao gồm 8 kiểu với số ren trên 1 inch lần lượt là 4, 6, 8, 12, 16, 20 ,28 và 32

Unified special – UNS

Là sự kết hợp giữa đường kính ren và số ren trên 1 inch của kiểu ren này không có trong những tiêu chuẩn kể trên. Không nên dùng kiểu ren này trừ khi có những yêu cầu khắc khe về mặt kỹ thuật trong thiết kế.

Như vậy chúng ta có rất nhiều chuẩn ren khác nhau trên thế giới nhưng cuối cùng trên thực tế mỗi nước lại chọn riêng cho mình một chuẩn ren của chính họ . Ngày nay Mỹ vẫn dùng ren NPT , Châu Âu vẫn dùng ren BSPP , Châu Á thì dùng ren BSPT và một số nơi khác lại thích dùng ren hệ mét .

Cách Xác Định Chuẩn Ren Hệ Inch – Hệ Mét

Chúng ta sẽ giải quyết được các câu hỏi như : 

1/4 inch = mm, 1/4 inch in mm , 1/4 inch to mm , 1/4 inch mm , 1 1/4 inch mm

hay 

1/2 inch =mm , 1/2 inch in mm, 1/2 inch into mm , 1/2 inch to mm , 1 1/2 inch =mm

hay

3/4 inch =mm , 3/4 inch to mm , 3/4 inch in mm , 3/4 inch mm, 1 3/4 inch to mm

Với G1/4 tương ứng với 1/4 inch tương tự G1/2 tương ứng với 1/2 inch …

Sử Dụng Dưỡng Ren Cơ Khí

Sử dụng dưỡng ren cơ khí theo chuẩn giúp chúng ta dể dàng xác định được loại bước ren mà thiết bị chúng ta đang sử dụng. Tương ứng với một dưỡng ren sẽ có một kích thước ren khác nhau.

Việc có rất nhiều kích thước ren khác nhau dẩn đến phải có đúng loại dưỡng ren thì mới biết chính xác loại ren chúng ta đang dùng.

Dưỡng bước ren 

Với các loại dưỡng bước ren giúp chúng ta xác định được loại bước ren chính xác của thiết bị đang sử dụng. Để sử dụng hiệu quả chúng ta phải kết hợp với thước cặp để xác định đường kính của kết nối ren.

Sau khi có hai thông số : đường kính & loại bước ren chúng ta dể dàng xác định được chuẩn ren cơ khí đang dùng dựa vào các bảng tra kích thước ren.

Kỹ Sư Cơ Điện Tử 

Nguyễn Minh Hoà

Mobi : 097879.55.66

Mail : hoa.vntech@gmail.com

Web: thietbikythuat.com.vn